Układ trawienny

Przygotowany przy współpracy z dietetykiem dr n. o zdr. Moniką Mielus. Oceniony merytorycznie przez pracowników Działu Medycznego Mylan Healthcare Sp. z o.o., Viatris 29.04.2022

Układ pokarmowy, inaczej nazywany układem trawiennym, to układ narządów, których zadaniem jest strawienie i przyswojenie pokarmu oraz usunięcie niepotrzebnych resztek. Układ pokarmowy składa się z wielu narządów, które razem tworzą wielometrową „ścieżkę” dla pokarmu (od ust do odbytu). W trakcie procesu trawienia, przetwarzamy każdy kęs jedzenia w drobne niezbędne do życia cząstki, których rozmiar umożliwia „wchłonięcie” ich do krwi.

Poszczególne etapy trawienia są opisane zgodnie z kolejnością poniżej:

  • Proces rozpoczyna się, gdy ślinianki wytwarzają ślinę, która jest wydzielana do jamy ustnej. Dziennie wytwarzamy od 1 do 2 litrów śliny2.
  • Po włożeniu jedzenia do ust, zaczynamy rozdrabniać pokarm (żując) oraz mieszamy go ze śliną, zawierającą enzymy (specjalne białka, które są niezbędne dla rozkładania pokarmu) rozkładające węglowodany.
  • Po przełknięciu, pokarm przesuwa się do przełyku. Kęs pokarmowy dociera do żołądka po około 5 sekundach od momentu połknięcia3.
  • Trafia do żołądka, w którym znajduje się kwaśny sok żołądkowy. W soku żołądkowym, są obecne enzymy rozdrabniające białka. Pokarm zostaje w żołądku przez około 3 do 5 godzin4.
  • Obecność pokarmu w żołądku pobudza trzustkę, której rolą jest wydzielanie soku trzustkowego (zawierający enzymy). Oprócz tego, pęcherzyk żółciowy i wątroba wydzielają żółć. Obie substancje spotykają się z pokarmem w dwunastnicy.
  • W dwunastnicy (początkowy odcinek jelita cienkiego, wychodzący z żołądka), żółć i enzymy trzustkowe współdziałają aby dalej rozdrobnić pokarm z żołądka, w tym zawarte w nim tłuszcze.
  • Na tym etapie, zarówno węglowodany, białka jak i tłuszcze, są rozdrobnione i gotowe do „wchłonięcia w jelitach.”
  • Składniki odżywcze są wchłaniane w jelicie cienkim i przekazywane do krwi.
  • Składniki pokarmu, które nie ulegają przyswojeniu w jelitach „wędrują” dalej do jelita grubego.
  • Resztki pokarmowe zatrzymują się w odbytnicy. Gdy zbierze się ich odpowiednia ilość, układ nerwowy „informuje” nas, że przyszła pora na wypróżnienie.
  • Stolec wydalany jest przez odbyt. 


  • Na podstawie informacji zawartych w: W. Traczyk et al.; Fizjologia Człowieka z elementami fizjologii Stosowanej i Klinicznej; pod redakcją W. Traczyka i A. Trzebskiego; Wydanie III; PZWL; Warszawa 2016; str. 723-799
  • W. Traczyk et al.; Fizjologia Człowieka z elementami fizjologii Stosowanej i Klinicznej; pod redakcją W. Traczyka i A. Trzebskiego; Wydanie III; PZWL; Warszawa 2016; str. 744
  • W. Traczyk et al.; Fizjologia Człowieka z elementami fizjologii Stosowanej i Klinicznej; pod redakcją W. Traczyka i A. Trzebskiego; Wydanie III; PZWL; Warszawa 2016; str. 726
  • W. Traczyk et al.; Fizjologia Człowieka z elementami fizjologii Stosowanej i Klinicznej; pod redakcją W. Traczyka i A. Trzebskiego; Wydanie III; PZWL; Warszawa 2016; str. 761
  • Charakterystyka Produktu Leczniczego: Kreon Travix; https://www.mylan.com.pl/-/media/mylanpl/documents/chpl-2018/chplkreonkapsulki10.pdf?la=pl-pl; aktualizacja 05.2021